Изборник
Procjena u potpunosti prati SDG indikator 5.c.1 Metodološka napomena za IAEG-SDG i ima jedan cilj da informiše kreatore politike o njihovom napretku u postizanju SDG indikatora 5 c.1 i da pruži savjete o politikama za budući razvoj politike u ovoj oblasti koji se zasniva na dokazima iz regiona.
Cilj broj pet Ciljeva održivog razvoja jeste “dostići rodnu ravnopravnost i osnažiti sve žene i djevojčice” uključuje i rodno budžetiranje u svome indikatoru 5.c.1 koji mjeri udio država sa sistemima za praćenje javnih raspodjela za rodnu ravnopravnost i osnaživanje žena. U okviru Gender Budget Watchdog Network projekta, procjena statusa rodne odgovornosti javnog sistema financija urađena je u sedam država uključujući i Bosnu i Hercegovinu.
Ovaj indikator meri tri važne komponente rodno odgovornog sistema javnih finansija: (i) opredeljenost za ostvarivanje rodne ravnopravnosti identifikovanjem da li postoje adekvatne politike, programi i resursi odnosno budžeti; (ii) postojanje mehanizama za praćenje raspodele resursa prema ovim ciljevima politika; (iii) (iii) postojanje mehanizama kako bi izdvajanja resursa bila javno dostupna kako bi se povećala odgovornost. Glavno ograničenje indikatora je da je ori
Centar za promociju civilnog društva, u okviru Gender Budget Watchdog Network projekta, uradio je presjek rodnog utjecaja mjera koje su vlasti sa svih nivoa u BiH donijele početkom pandemije kako bi se umanjile negativne posljedice pandemije.
Da bi se omogućilo adekvatno i efikasno korišćenje budžetskih sredstava za zapošljavanje OSI, poštujući rodnu ravnopravnost, sproveli smo ROB analizu utroška sredstava Fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje lica s invaliditetom. Glavni nalazi ROB analize i preporuke za konkretne mjere i aktivnosti koje će omogućiti unaprjeđenje položaja žena s invaliditetom u oblasti rada i zapošljavanja su predstavljeni u ovom Policy Brief-u.
U situaciji izazvanoj COVID 19 pandemijom, društvena stratifikacija postala je samo još vidljivija. Smanjena ekonomska aktivnost uticala je na lošiju finansijsku situaciju građana i građanki Crne Gore, a žene su u ovom periodu bile posebno opterećene budući da je zatvaranje škola i vrtića direktno uticalo na veći obim posla kod kuće, što je dodatno naglasilo niz otvorenih pitanja vezanih za položaj žena.
Na osnovu sprovedene analize, zaključujemo da radi uvođenja rodno odgovornog budžetiranja u Crnoj Gori, koje će uzeti u obzir prava žena s invaliditeom, treba primijeniti nekoliko preporuke.
NVO Dragulj je u okviru projekta Poboljšanje položaja žena u ruralnim sredinama analizirala ekonomski položaj žena kao i podatke o rodno zasnovanom nasilju u dvije crnogorske opštine na sjeveru Crne Gore: Berane i Andrijevica
Posmatrale smo oblast preduzetništva jer prema podacima sa nacionalnog nivoa uprkos značajnom napretku koji je u poslednjoj deceniji napravljen i dalje postoji ozbiljan rodni jaz u ovoj oblasti. Podaci iz poslednjih godina kazuju da je 25% žena vlasnica biznisa (prema podacima iz Uprave poreza), a samo prije desetak godina taj procenat je bio ispod 10% (prema statističkim podacima iz Popisa, 2011. godine, u Crnoj Gori je bilo samo 9,6 odsto preduzeća u vlasništvu žena).
Ova analiza je urađena u saradnji i na osnovu prepoznatih potreba ženskog udruženja Ženska vizija iz Tuzle. Ranije analize su pokazale da je u gradu Tuzla kao i u velikoj većini lokalnih zajednica rodna ravnopravnost prilično marginalizovana od strane različitih donosioca odluka. U ovom istraživanju je stoga definisan cilj da utvrdimo zašto je to tako i kako se to može unaprediti posmatrajući nedavno održane lokalne izbore kao uslovno rečeno izazov i eventualnu mogućnost da se situacija unapredi.
Ključna politika, budžet Opštine (ali i bazno analizirani i drugi propisi i strateška dokumenta) su uglavnom rodno neutralni. Zabrana diskriminacije po osnovu pola integrisana je u opštu zabranu diskriminacije po bilo kom osnovu i ne izdvaja fenomen otklanjanja i sprečavanja diskriminacije žena kao dio obaveza koje je BiH preuzela ratifikacijom Konvencije o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena. UŽ Priroda i Maja radile su na integraciji roda u budžetske procese i oslikavanje potreba žena žrtava nasilja i poljoprivrednica iz Opštine Bratunac u opštinskom budžetu i politikama na lokalnom nivou.
Ova analiza ukazuje da je budžet prilično marginalizovan prema ženama, kao i izdvajanja koja se direktno odnose na žene u Gradu Konjicu. Stanje rodne ravnopravnosti također, nije na zadovoljavajućen nivou, žene su zastupljenje na niže rangiranim pozicijama. Pored toga žene se susreću s stereotipima i diskriminacijom te pitanjima (od strane potencijalih poslodavaca) “Da li imate porodicu, djecu, planirate li uskoro da se ostvarite u ulozi majke” (što implicira da postoji mogućnost da zaposlenica ide na porodiljsko odsustvo). Pandemija izazvana CoVid 19 virusom je doprinjela da danas imamo više nezaposlenih žena, a svakodnevno su involvirane kroz ekonomiju njege i brige te neplaćeni ženski rad. Ekonomske posljedice kao uzrok ekonomske krize nikada nemaju isti uticaj na žene i muškarce.
Gender akcioni plan Općine Novo Sarajevo za period od 2018. do 2022. godine poziva se na Zakon o ravnopravnosti spolova i vrlo specifičan akt – Evropsku Povelju o rodnoj ravnopravnosti na lokalnom nivou „koja predviđa da će njene potpisnice, u skladu sa svojim nadležnostima, 'priznati, poštovati i primjenjivati relevantna prava i principe ravnopravnosti između žena i muškaraca i boriti se protiv nepovoljnog položaja i diskriminacije na osnovu spola'“, koju je potpisala, te na Statut Općine Novo Sarajevo, naglašavajući dužnost Općine „da u ostvarivanju svojih zadataka poštuje osnovna ljudska prava i temeljne slobode i da svim građanima/kama osigura jednaka prava uz poštivanje njihovog nacionalnog, vjerskog i kulturnog identiteta“, kao temelj iniciranja same izrade plana. Ova analiza ukazuje na stvarno stanje integracije roda u pitanja politika i budžeta na lokalnom nivou u Općini Novo Sarajevo.
Jedan od problema s kojima se susreće bosanskohercegovačko društvo je izdvajanje sredstava za higijenske potrebe djevojčica i djevojaka iz porodica koje su socijalno ugrožene. Naime, prema nezvaničnim informacijama, mnoge djevojke i djevojčice nemaju dovoljno finansijskih sredstava da troše na higijenske potrepštine tokom mjesečnice. Kao rezultat, imaju češće izostanke iz škole, umanjen angažman u vannastavnim, sportskim i društvenim aktivnostima te općenito manjak samopouzdanja i liderskih vještina.
Za rodnu analizu Zakona o socijalnoj karti, kao polazna osnova, korišćen je Instrument za ocenu rodno-senzitivnog zakonodavstva, razvijen od strane OSCE.[4] Ovaj instrument namenjen je prevashodno članovima parlamenta kako bi unapredili rodnu dimenziju propisa. Prilikom izrade rodne analize, u obzir su uzeti i kriterijumi sadržani u Zakonu o planskom sistemu[5] i u Uredbi o metodologiji upravljanja javnim politikama, analizi efekata javnih politika i propisa i sadržaju pojedinačnih dokumenata javnih politika.
Na lokalnom niovu nisu definisane politike rodne ravnopravnosti lokalnim aktima, kao jedan od principa delovanja lokalne samouprave. Na osnovu podataka kojima smo raspolagali o strateškim i razvojnim dokumenti u Gradu oni nisu bili rodno osetljivi, niti je bila definisana obaveza uvođenja rodne perspektive u njihovu izradu, implementaciju i evaluaciju. Takođe, do sada nikada nije bila sprovedena rodna analiza lokalnih projekata, niti budžeta grada. Što se tiče rodno odgovornog budžetiranja osim par obuka koje su prošli zaposleni u lokalnoj samoupravi, na lokalu nije postojao nikakav plan i procedura uvođenja ROB-a u budžetski proces.
U okviru projekta RAVNOPRAVNI DOLJEVAC, kroz 16 fokus grupa sprovedena je analiza učešća građana u aktivnosti koje sprovodi Opština Doljevac, sa posebnim osvrtom na aktivnosti povezane sa rodnodogovornim budžetiranjem i rodnom ravnopravnošću. Fokus grupe su sprovedene kao deo aktivnosti projekta, kako bi se jasno definisale mere i preporuke ka lokalnoj samoupravi u cilju sprovođenja aktivnosti iz lokalnog akcionog plana rodneravnopravnosti i aktivnosti lokalne samouprave.
Subscribe to our newsletter to receive updates, news, and insights about our work in gender equality
Center for Research and Policy Making – Network for Gender Responsive Budgeting
With funding from
