4–7 prill 2025
Vendi: Instituti Dr. Simo Milošević, Igalo, Mali i Zi
Si pjesë e fazës së dytë të projektit rajonal të Rrjetit për Buxhetim të Përgjegjshëm Gjinor (RrBPGJ)—mbështetur nga Agjencia Austriake për Zhvillim (ADA) dhe Agjencia Suedeze për Bashkëpunim Ndërkombëtar për Zhvillim (SIDA)—u organizua një trajnim transformues tre-ditor nga 4 deri më 7 prill 2025 në Igalo, Mali i Zi.
Ngjarja u realizua nën ombrellën e projektit “Forcimi i rezistencës së grave me aftësi të kufizuara ndaj ndikimeve të ndryshimeve klimatike në Rajonin e Ballkanit Perëndimor”, i zbatuar nga OShC MOZAIK Nikšić, në partneritet me Shoqatën e Shoqatave të Personave me Paralizë Cerebrale të Federatës së Bosnjës dhe Hercegovinës dhe Qendrën për Jetesë të Pavarur të Personave me Aftësi të Kufizuara.
Duke mbledhur përfaqësues nga organizatat e aftësisë së kufizuar në 20 qytete të rajonit, ekspertë nga Instituti Dr. Simo Milošević, Fakulteti i Mjekësisë – Programi i Studimeve të Fizioterapisë së Aplikuar, si dhe aktorë të tjerë të shoqërisë civile dhe akademikë, trajnimi krijoi një mjedis bashkëpunues dhe fuqizues për mësimin gjithëpërfshirës dhe shkëmbimin e përvojave.
Përmbajtja e Trajnimit
Pjesëmarrësit eksploruan bazat e gjinisë dhe identitetit gjinor, duke i kushtuar vëmendje të veçantë mënyrave në të cilat normat dhe rolet gjinore ndërthuren me aftësinë e kufizuar. Ata gjithashtu shqyrtuan treguesit e barazisë gjinore dhe mësuan si të përdorin të dhënat statistikore për të avokuar për politika publike më gjithëpërfshirëse.
Një fokus i madh u vendos në kuptimin dhe angazhimin në ciklet e planifikimit të politikave publike, ku pjesëmarrësit eksploruan mundësitë për të ndikuar në zhvillimin e politikave gjithëpërfshirëse dhe të ndjeshme ndaj gjinisë. Këto koncepte u konkretizuan përmes ushtrimeve praktike dhe punës interaktive në grupe.
Një nga pjesët më me ndikim të trajnimit ishte një workshop i dedikuar mbi buxhetimin e ndjeshëm ndaj gjinisë (GRB), i cili prezantoi mjete dhe teknika që mund të ndihmojnë organizatat të ndikojnë se si alokohen fondet publike—duke siguruar që buxhetet të funksionojnë për gratë me aftësi të kufizuara dhe të marrin parasysh realitetet e ndryshimeve klimatike.
Një qasje feministe ndaj aftësisë së kufizuar dhe barazisë gjinore ishte një tjetër temë qendrore, duke sfiduar modelet morale dhe bamirëse që ende ekzistojnë në shumë pjesë të rajonit. Këto modele të vjetruara u shqyrtuan në mënyrë kritike, duke hapur rrugën për qasje zhvillimore dhe të bazuara në të drejtat, që vendosin në qendër përvojat e grave me aftësi të kufizuara.
Një pjesë tjetër kyçe e trajnimit trajtoi ndikimin e ndryshimeve klimatike mbi barazinë gjinore, me fokus tek mënyrat se si sfidat e lidhura me klimën—si katastrofat natyrore, valët e nxehtësisë ose mungesa e burimeve—prekin në mënyrë disproporcionale gratë me aftësi të kufizuara. Diskutimet u fokusuan tek nevoja urgjente që politikat klimatike dhe sistemet e reagimit emergjent të jenë gjithëpërfshirëse, të aksesueshme dhe të përgjigjen ndaj vulnerabiliteteve të ndërthurura.
Trajnimi gjithashtu u përqendrua tek diskriminimi ndërseksional dhe i shumëfishtë, veçanërisht në kontekstin e krizave klimatike, ku përjashtimi shoqëror shpesh intensifikohet për gratë me aftësi të kufizuara për shkak të varfërisë, izolimit rural dhe mungesës së infrastrukturës së aksesueshme.
Si një moment i veçantë, pjesëmarrësit patën mundësinë të angazhoheshin me publikimin e ri të Prof. Dr. Emira Švraka, titulluar “Ekip Interdisiplinar për Re/Habilitimin e Fëmijëve me Paralizë Cerebrale – Kreativiteti është po aq i Rëndësishëm sa Letraria”. Libri feston fuqinë e rehabilitimit gjithëpërfshirës dhe kreativ dhe nxiti dialog të rëndësishëm midis pjesëmarrësve dhe praktikuesve.
Dita e fundit përfshiu diskutime të thelluara mbi studime rastesh, ku pjesëmarrësit reflektuan mbi shembuj të jetës reale se si buxhetimi i ndjeshëm ndaj gjinisë dhe planifikimi gjithëpërfshirës janë—ose mund të jenë—zbatuar në komunitetet e tyre.
Ky trajnim rajonal shënoi një hap të fuqishëm përpara në ndërtimin e kapaciteteve të grave me aftësi të kufizuara si udhëheqëse dhe avokate për rezistencë ndaj ndryshimeve klimatike. Ai theksoi rëndësinë e qasjeve gjithëpërfshirëse në hartimin e politikave dhe buxhetimit përballë sfidave të rritura mjedisore. Pjesëmarrësit u larguan nga ngjarja jo vetëm më të informuar, por edhe thellësisht të frymëzuar për të sjellë ndryshim në kontekstet e tyre lokale dhe kombëtare.
