Shoqata e Grave të Mitrovicës për të Drejtat e Njeriut (MWAHR) është një organizatë anëtare e Rrjetit për Monitorimin e Buxhetit Gjinor (GBWN) në Ballkanin Perëndimor dhe Republikën e Moldavisë. Përmes këtij rrjeti, MWAHR ka kryer monitorim të detajuar të buxhetit në Komunën e Mitrovicës, duke shënuar një hap të rëndësishëm drejt sigurimit të një shpërndarjeje të drejtë dhe të barabartë të fondeve.
Si pjesë e iniciativës “Forcimi i Transparencës dhe Llogaridhënies për Barazinë Gjinore në Ballkanin Perëndimor dhe Moldavi,” MWAHR synoi të rrisë pjesëmarrjen e grave në seancat publike të organizuara nga komuna, për të mbledhur rekomandime për hartimin e rrethit vjetor të buxhetit.
“Shpesh ka keqkuptime rreth buxhetimit gjinor. Shumë njerëz besojnë se ai përparon vetëm gratë ose duhet gjithmonë t’u sjellë përfitime atyre. Ne shpjegojmë se buxhetimi gjinor dhe barazia gjinore synojnë të sigurojnë barazinë midis gjinive,” thotë Vetone Veliu, Drejtore Ekzekutive e MWAHR.
Buxhetimi Gjinor në Praktikë
Buxhetimi Gjinor (GRB) është një strategji e dizajnuar për të integruar konsideratat gjinore në proceset e planifikimit dhe buxhetimit të qeverisë. Ky është një prioritet kryesor për MWAHR, e cila ka kaluar afërsisht tre vjet duke monitoruar punën e drejtorive relevante komunale në Mitrovicë për të vlerësuar zbatimin e politikave të buxhetit nga një perspektivë gjinore.
Në bazë të këtyre monitorimeve, MWAHR ka hartuar dy raporte të detajuara që analizojnë shpërndarjen e buxhetit dhe nivelin e integrimit gjinor. Këto raporte kontribuan në rritjen e transparencës dhe llogaridhënies, si dhe në sigurimin e qasjes së drejtë në burimet financiare.
Qëllimi i monitorimit ishte të vlerësonte zbatimin e buxhetimit gjinor në Mitrovicë dhe të analizonte përkushtimin e zyrtarëve për shpërndarje të drejtë dhe të përgjegjshme të buxhetit midis grave dhe burrave. Raportet, të publikuara në përfundim të iniciativës, synonin të përmirësonin efikasitetin dhe transparencën e shpenzimeve komunale.
Seancat publike me drejtorët rritën ndikimin e iniciativës. Përballë rreth 20 pjesëmarrësve, drejtorët prezantuan buxhetin e alokuar, shpjeguan financimin për projekte dhe grante, dhe treguan si është bërë shpërndarja nga perspektiva gjinore.
Drejtoritë e monitoruara përfshinin: Drejtorinë e Bujqësisë, Drejtorinë e Administratës, Drejtorinë e Shëndetësisë, Drejtorinë e Mirëqenies Sociale, Drejtorinë e Financave dhe Agjencinë e Punësimit.
“Mitrovica po bën mirë me buxhetimin gjinor; e ndjek sepse përpiqet të respektojë ligjin. Përndryshe, ndoshta nuk është prioritet i lartë, por pjesa e mirë është që ata respektojnë ligjin dhe duhet të shpërndajnë subvencionet siç duhet,” thotë Vetone Veliu.
Mbështetja e Pavarësisë Ekonomike të Grave
Veliu thekson rëndësinë e këtyre iniciativave në adresimin e nevojave dhe kërkesave të grave. “Gratë shpesh presin që dikush të marrë iniciativën. Nëse askush nuk del si udhëheqës, ato presin udhëzime. Prandaj, është e vështirë të imagjinohet që të shkojnë vullnetarisht për të kërkuar atë që u takon ligjërisht,” shpjegon ajo.
Kur diskutohet buxhetimi gjinor, Veliu thekson nevojën për të fokusuar vëmendjen në fusha që mund të përmirësojnë mirëqenien financiare të grave. Panairet, për shembull, ofrojnë mundësi për promovimin e produkteve të grave, rritjen e dukshmërisë dhe fuqizimin ekonomik.
Organizimi i panaireve u mundëson grave të përfitojnë ekonomikisht duke shitur ushqim, veshje dhe produkte të tjera që ato vetë prodhojnë. Edhe një pjesëmarrje e shkurtër mund të sjellë përfitime të dukshme.
“Për ne, historitë e suksesit janë panairet që u japin grave të zakonshme mundësinë të sigurojnë mallra materiale për familjet e tyre përmes shitjeve,” thotë Veliu. Gjatë këtyre panaireve, të paktën 30 gra arrijnë përfitime të konsiderueshme dhe sukses të dukshëm.
Zgjerimi i Angazhimit Publik
MWAHR ka zgjeruar më tej ndikimin e saj duke bashkëpunuar me TV Mitrovica dhe duke prezantuar punën e saj në kanalin e tyre në YouTube. Për të mësuar më shumë rreth kërkimeve dhe aktiviteteve të MWAHR, raporti i plotë është i disponueshëm këtu.
Iniciativa “Forcimi i Transparencës dhe Llogaridhënies për Barazinë Gjinore në Ballkanin Perëndimor dhe Moldavi,” e mbështetur nga Rrjeti i Grave të Kosovës (KWN) si pjesë e GBWN, financohet nga Agjencia Austriake e Zhvillimit (ADA) dhe Agjencia Suedeze për Bashkëpunim Ndërkombëtar për Zhvillim (SIDA).
