CSW68 Паралелен настан: ,,Родово одговорно буџетирање: исполнување на заложбите за родова еднаквост во надворешното финансирање од страна на мултилатералните претставници”
Мрежата за родово одговорно буџетирање учествуваше во дискусиите на последната сесија на средбата на Комисијата за статусот на жените. Родово одговорното буџетирање е важно за поефективно, ефикасно, транспарентно и одговорно финансирање кое придонесува за родова еднаквост, со тоа што се користат ограничените ресурси за жените, мажите, девојчињата и момчињата и други лица. Историски гледано, родово одговорното буџетирање се фокусираше главно на владините системи и расходи. Сепак родово одговорното буџетирање може да се примени на било кој буџетски процес, кон зголемување на еднаквоста, транспарентноста, ефективноста и ефикасноста. Мултилатералните финансиери како што се агенциите на Обединетите нации (ОН), Европската Унија (ЕУ) и Светската банка (СБ) се големи финансиски поддржувачи на развојната соработка и имаат преземено политички обврски за унапредување на родовата еднаквост, од кои повеќето бараат финансии. Недостатокот на родово одговорно буџетирање и буџетирање за лицата со попреченост го загрозува успехот на програмите за развој.
Темата за тоа како мултилатералните претставници го користат финансирањето за родова еднаквост беше перцепирана како релевантна тема особено затоа што нема извештај за мултилатералните развојни финансии и не може да се одреди нивното влијание врз родовата еднаквост. Ако мултилатералните претставници сакаат да продолжат со родово одговорно буџетирање во поединечни држави, би било добро доколку прикажат примери од државите кои ги поддржуваат, со тоа што имаат квалитетно родово одговорно буџетирање вклучувајќи ги и лицата со попреченост. Затоа, примарната цел на овој настан беше да се презентираат и дополнително да се идентификуваат препораките за подобрување на родово одговорното буџетирање во надворешното финансирање за развојната соработка.
Д-р Марија Ристеска, извршна директорка на ЦИКП/ Регионална директорка на МРОБ ги претстави воведните забелешки за дискусијата. Марија изјави дека РОБ е трансформативна алатка која треба да биде користена од мултилатералните претставници во планирањето, извршувањето и известувањето за финансирање за да се постигнат целите за родова еднаквост. Да се има стратешка ориентација за родова еднаквост е важно, но не е доволно. Потребни се механизми за следење на финансирањето, влијанието врз затворањето на родовите јазови и механизми за мерење резултати и известување за придобивките на жените и девојчињата од различни ранливи групи.
Првиот говорник на панелот беше Сибел Сеска. Таа е аналитичар за политики за родова еднаквост и зајакнување на жените во Директоратот за развојна соработка на ОEЦД. Таа беше дел од тимот што направиле краток преглед на програмата за помош на ОЕЦД за добро владеење и родова еднаквост 2011-2021. Сибел истакна дека маркерот за родова еднаквост ни помага да разбереме колку финансиските средства придонесуваат за развој на родовата еднаквост. ОЕЦД има најголема и најкомплетна база на податоци за развојна помош. Оваа база на податоци покажува дека има еволуција, членовите на DAC на OEЦД го зголемија финансирањето за родова еднаквост, но билатералната програма за помош има подобри резултати од мултилатералните развојни финансирања, кои главно остануваат непријавени во согласност со родовиот маркер“.
Главни точки што беа истакнати:
- ОЕЦД имаат најголема и најкомплетна база на податоци за официјална развојна помош
- Маркерот за политика за родова еднаквост на ОЕЦД мери колку од финансисиките средства за развој вклучуваат родова еднаквост
- Загрижувачко е тоа што делот од ODA што ги вклучува целите за родова еднаквост се намали после цела деценија развој
- Родовата еднаквост е нерамномерно интегрирана во потсекторите на управување;
- Не е познат степенот до кој финансирањето за развој надвор од билатералната ОDА ги вклучува целите за родова еднаквост;
Вториот говорник на панелот беше Никол Фарнсворт од Мрежата на жени на Косово, еден од партнерите на МРОБ. Никол ги презентираше клучните наоди и препораки од документот: Надворешно финансирање од страна на мултилатералните претставници –исполнување на заложбите за родова еднаквост, развиен од МРОБ за маркери за родова еднаквост користени од ОЕЦД, агенции на ОН и ЕУ како главни алатки за следење на финансирањето на родова еднаквост, барајќи ги одговорите на главното истражувачко прашање од трудот „До кој степен мултилатералните претставници имплементирале родово одговорно буџетирање, особено во трошењето за надворешен развој?“.
Главни точки што беа истакнати:
- Родово одговорното буџетирање се фокусира на владите, но применливо е за секој буџетски процес
- Мултилатералните финансиери како УНДП, ЕУ и Светската банка се меѓу најголемите финансиери на глобално ниво и сите тие имаат политички заложби за родова еднаквост за кои е потребна финансиска поддршка;
- Соодветните мултилатерални родови маркери се користат за следење на финансирањето за родовата еднаквост, слабостите и придобивките од различни алатки. Тие даваат можност да се подобрат алатките за следење на финансирањето за родовата еднаквост и институционализирање на родово одговорно буџетирање при финансирањето на развојната соработка.
- Препораките на МРОБ за институционализирање на родово одговорно буџетирање во финансирањето на развојната соработка.
Лудмила Малкочи од Keystone Молдавија/МРОБ говореше за врската помеѓу родово одговорното буџетирање и попреченоста со импликации за зајакнување на инклузивни буџети на национално ниво. Нејзината презентација ја истакна потребата од поголема транспарентност во распределбата на ресурсите за да се осигури дека програмите се родово одговорни и ефективни во вклучувањето на родот и попреченоста. Лудмила изјави дека додека мултилатералните претставници усвоиле рамки за инклузивност, попреченоста се разгледува одвоено од родовата еднаквост. На пример, за Светска банка, родот е поткатегорија во човековиот развој, додека попреченоста спаѓа во категоријата социјална заштита; UN LNOB маркерот ги вклучува луѓето со попреченост, додека маркерот за родова еднаквост е задолжителен, маркерот за попреченост е доброволен за агенциите на ОН. Ова го отежнува следењето на финансирањето на пресекот помеѓу попреченоста и родовата еднаквост.
Главни точки што беа истакнати од Лудмила:
- Нема интерсекциски податоци достапни на интернет за проекти за родот и попреченоста и затоа е тешко да се измери буџетот што е навистина доделен за вклучување на родот и попреченоста;
- Порталот за податоци за родот на Светска банка не ги покрива индикаторите за попреченост
- Повеќето цели за одржлив развој не се однесуваат конкретно на вклучувањето на попреченоста
- Напредокот за родовите напори во рамки на целите за одржлив развој за 2023 година не ги интегрира индикаторите поврзани со мажите и жените со попреченост;
- Во 2021 година речиси три четвртини од проектите на EC ODA не ја вклучуваа попреченоста
- Само 2% од сите проекти на EC ODA во 2021 година ја поставија попреченоста како главна цел
Еден добар пример прикажан за време на настанот беше примерот на Австриската агенција за развој. Кристина Штумер, советник на Сојузното Министерство за надворешни работи на Австрија, која исто така ни се придружи онлајн изјави дека Австриската развојна соработка е посветена на промовирање на РОБ во политичкиот дијалог од 2005 година, многу пред тоа да биде услов на национално ниво. ,,Сегашната цел на ЕУ, поставена со Родовиот акционен план III на ЕУ-85% од целото финансирање да биде родово специфично- се постигнува преку поставување цели на политиката, механизми за следење, како што е индикатороот усвоен како цел во основниот буџет на Австриската развојна соработка, институционализација и мониторинг поставени од Парламентот. Горди сме што повеќе од 90% од буџетот на АРС за 2024 е 1 или 2 родово обележан”.
Главни точки што беа истакнати од Кристина:
- Од 2005 Австриската развојна соработка е ангажирана во политички дијалог и поддржува програми во Западен Балкан повеќе од 10 години. Од оваа долгогодишна соработка научи дека за да се изгради институционална средина клучни се политики, механизми и капацитети за РОБ да биде инстиционализирано.
- Во 2013 година Австрија го воведе РОБ како дел од поширокиот пакет на реформи за буџетирање по успешност и оттогаш примената на РОБ стана уставно барање, што ја прави Австрија единствена меѓу земјите на ОЕЦД;
- Секое министерство треба да дефинира најмногу пет резултати кои треба да ги постигне по буџетски целини (најмалку еден треба да биде родов резултат) како дел од годишната буџетска одлука во Парламентот;
- Австриското Министерство за надворешни работи ги дефинираше целите на влијанието за развојната соработка (Цел на влијание 3: Одржливо намалување на глобалната сиромаштија; зајакнување на мирот и хуманитарната безбедност и зачувување на животната средина во земјите партнери; потребите на децата и лицата со попреченост остануваат приоритет);
- Недостаток на јасна дефиниција на терминот „родово одговорен“ во контекст на хуманитарната помош.
Нашиот последен говорник на панелот беше д-р Монџурул Кабир, претставник на UN Women. Д-р Кабир е виш глобален советник и лидер на тимот за родова еднаквост и вклучување на лицата со попреченост. UN Women го надгледува вклучувањето на родовите аспекти во системот на ОН и д-р Кабир говореше за тоа како финансирањето за родовата еднаквост и попреченост може да ја подобри ефективноста на финансирањето на развојот. Тој истакна дека „Искуството со родово одговорно буџетирање и многубројните напори за инклузија на аспектите на родот и попреченоста во буџетот, обезбедуваат влезни точки за меѓусекционална анализа и нејзина примена низ циклусот на креирање политики, планирање и буџетирање. Според приницпот ,, Да не се остави никој зад”, треба да се примени интерсекциски пристап кон буџетирањето и финансирањето за да се намали сиромаштијата и да се обезбеди инклузивно и достапно финансирање за да се овозможи еднаква иднина за сите. Ова многу би помогнало да се обезбеди и родова еднаквост.
Главни точки што ги истакна Монџурул:
- Жените на ОН или која било системска организација на ОН придонесува за одредени секторски инвестиции, тие не се единствените што придонесуваат за тој сектор, така што атрибуцијата станува исклучително предизвикувачка;
- UN women или која било системска организација на ОН придонесува за одредени секторски инвестиции, тие не се единствените што придонесуваат за тој сектор, така што атрибуцијата станува исклучително предизвикувачка;
- За време на пандемијата на СОВИД-19, 2020-2021 година, здравствениот сектор ги натера луѓето да ги сфатат празнините во здравствениот сектор во однос на пристапноста и многу празнини и да се допре до жените, лицата со попреченост различни групи луѓе кои живеат во оддалечени места во руралните области и оние се важни за родовата еднаквост и тоа се однесува на други области;
- Ако го погледнеме интерсекцискиот пристап, има многу други категории, и ако родот не е во директна корист за попреченоста, треба да се создаде простор кој овозможува опкружување каде што пристапноста се промовира меѓу родовите;
- Попреченоста е повеќе физичка попреченост, но има многу други слоеви на попреченост кои се целосно невидливи, и таа невидливост е еден вид метафора за нашиот развој дека не гледаме многу области на развојните предизвици бидејќи тие се невидливи;
- Ревизорите ширум светот се обидуваат да развијат ревизорски критериуми за мерење на родовата еднаквост.
По говорите, Д-р Ристеска ја отвори дискусијата за присутните. Во дискусијата Хесус Санчез Мугица од УНДП, ја истакна важната улога што граѓанските организации ја имаат во држењето на владите и меѓувладините институции одговорни за тоа како ги користат јавните финансии за исполнување на целите за родова еднаквост. Самах Крича, од UK Women’s Budget Group зборуваше од грасрут перспектива за јазот помеѓу она што се бара од владите да го прават и она што им е потребно на жените и на сите различни ранливи групи, а со цел да се реши овој јаз ни требаат квалитетни податоци кои можат да бидат толкувани. Конечно, Мери Колинс, новиот генерален секретар на Европското женско лоби, повтори дека РОБ е донекаде апстрактна алатка и важно е да се поедностави нејзината примена за поширока употреба од страна на владите и мултилатералните претставници. Ова ќе им помогне на напорите на парламентите да испитаат како се прераспределуваат јавните финансии за да одговорат на различните потреби на жените и мажите. Марија и Никол ја завршија дискусијата со забелешка дека МРОБ е меѓународна мрежа која работи со други клучни актери и се надеваат дека ќе продолжат да ја градат оваа коалиција преку заедничко застапување и работа заедно со системот на ОН со ЕУ и со земјите-членки за да ја направат глобален сојуз.
За целосен преглед на дискусијата на нашиот настан погледнете го видеото:
https://youtu.be/D67gsvFU6Is?si=Pjb_5sTDneAzacn2
