На 29 јануари 2025 година, Мрежата за родово одговорно буџетирање (МРОБ) одржа динамичен и содржаен вебинар насловен „Студии на случај за работата на граѓанските организации во областа на родово одговорното буџетирање во одговорот на кризи“, со фокус на жените, младите и маргинализираните заедници. Настанот ги обедини граѓанските организации од Западен Балкан и Молдавија, прикажувајќи ја нивната трансформативна примена на алатките за родово одговорно буџетирање (РОБ) во време на криза. Вебинарот беше платформа за споделување знаење, соработка и размислување за практични стратегии за унапредување на родовата еднаквост, отпорноста и инклузивното владеење.
Во текот на вебинарот, учесниците претставија теренски истражувања и локални искуства од застапување. Овие студии на случај покажаа дека граѓанските организации не се само чувари на јавниот интерес, туку и двигатели на структурни промени на локално и национално ниво. Следните организации ги претставија своите проекти, како дел од нашата шема за под-грантови:
- Здружение на жени „Природа“ – Босна и Херцеговина
Со повеќе од две децении работа на локално ниво во Братунац, „Природа“ покажа како нивната земјоделска задруга ОПЗ „Жена“, социјално претпријатие основано од жени земјоделки, придонесува и за економско зајакнување и за климатска отпорност. Нивното застапување доведе до воведување родово одговорни критериуми во земјоделските субвенции и обезбедување општински средства за жени преживеани од насилство и војна. - EcoVisio – Молдавија
EcoVisio ги сподели резултатите од своето истражување за родовите нееднаквости во финансирањето на земјоделството. Со идентификување на системските бариери, нивната работа понуди конкретни препораки за политики за подобрување на пристапот до финансиски ресурси за жените во земјоделството и руралниот развој. - НВО Мозаик Никшиќ – Црна Гора
Мозаик Никшиќ се фокусираше на буџетската анализа во општина Никшиќ, откривајќи значајни празнини во т.н. „родово неутрални“ буџети на клучните одделенија. Нивните предложени РОБ мерки нагласија колку е важно буџетските средства да се прилагодат за да одговараат на реалните потреби на жените и мажите во заедницата. - Здружение на жени за човекови права Митровица (MWAHR) – Косово
MWAHR ги истакна своите напори за зголемување на учеството на жените во јавните расправи и процесите на локално буџетирање. Преку нивната РОБ иницијатива, тие успеаја да влијаат врз поинклузивни практики на буџетирање и да изградат посилна поврзаност меѓу жените-граѓани и општинските институции. - Здружение на жени на Колубарскиот округ (ЖУКО) – Србија
ЖУКО обработи како родовата перспектива може да се интегрира во управувањето со ризици од катастрофи – област што традиционално е доминирана од мажи. Нивниот проект во три општини ги адресираше специфичните ранливости на жените за време на поплави и земјотреси и предложи структурни подобрувања во плановите за итни случаи. - Женски форум Елбасан – Албанија
Фокусирајќи се на институционалните практики, Женскиот форум Елбасан го сподели своето истражување за спроведувањето на РОБ во седум општини во округот Елбасан. Нивните наоди вклучуваат клучни препораки за локалните власти за подобрување на социо-економската поддршка и намалување на родовите разлики во јавните финансии. - Центар за истражување и анализа НОВУС – Северна Македонија
НОВУС претстави убедлив случај за исклучувањето на руралните и маргинализираните заедници од креирањето политики за време на кризи. Нивното истражување ја нагласи потребата од поголема транспарентност и партиципативно владеење, особено за младите и социјално исклучените групи.
Клучни пораки
- Граѓанските организации се водечки актери во примената на РОБ алатките за промовирање на еднаквоста и градење на отпорност на заедниците.
- Инклузивното буџетирање бара свесни и насочени акции – особено во време на кризи кога нееднаквостите се продлабочуваат.
- Искуствата покажаа колку е значајно локалното истражување и застапување за влијание врз промените во политиките и буџетските приоритети.
- РОБ не е само техничка алатка, туку трансформативен пристап за обликување правичен и одржлив развој.
Вебинарот ја потврди посветеноста на МРОБ за зајакнување на капацитетите на граѓанските организации и за подигнување на гласот на локалните заедници во надзорот и застапувањето за буџетите. Исто така, истакна дека прекуграничната соработка може да доведе до заедничко учење и посилни регионални одговори на економските и климатските предизвици.
За оние кои го пропуштија настанот во живо, достапни се видеоснимка и резиме извештај.
